متخصص طب کار کیست؟ WhatsApp ShareTelegram ShareFacebook ShareeMail تعداد بازدید : 1088

متخصص طب کار کیست؟

طب کار یک تخصص بالینی و یکی از شاخه‌های پزشکی است که تمرکز آن روی حفظ سلامت فکری و جسمی فردی در محیط کار است. با پیچیده‌تر شدن محیط‌ های کار، پزشکان متخصص طب کار نقش مهمی در انجام توصیه های لازم به افراد در زمینه تاثیر محیط کار بر سلامت عمومی و توانایی انجام وظایف آنها ایفا می‌کنند.

متخصص طب کار کیست؟

متخصص طب کار آموزش حرفه‌ای، مهارت و تبحر لازم برای ارائه توصیه های لازم در مدیریت بالینی افراد در محیط کار و اثر فاکتورهای محیطی و مواجهات شغلی کلی آن محیط را دارا می‌باشند. یک متخصص طب کار یک دوره 7 ساله پزشکی عمومی و یک دوره 3 ساله تخصصی طب کار را در دانشکده پزشکی گذرانده است. متخصص طب کار بعد از گذراندن دوره تخصص و آزمون بورد تخصصی، مدرک و مجوزهای لازم جهت احداث مرکز تخصصی طب کار را کسب می‌نماید.

چه افرادی در تیم طب کار مشغول به کار هستند؟

مسئولیت متخصص طب کار بر حسب خطرات شغلی صنایع و مشاغل مختلف متفاوت بوده و شامل فعالیتهای پزشکی بالینی و بررسی محیطهای کاری میشود. متخصص طب کار اغلب جهت انجام آزمایشات و معاینات بالینی لازم برای هر محیط شغلی، با یک تیم چند نفره از افراد متخصص در زمینه های مختلف مانند:  مهندس بهداشت حرفه ای، کارشناس شنوایی سنجی، کارشناس بینایی سنجی، روانشناس، ارگونومیست، کارشناس علوم آزمایشگاهی همکاری داشته و در ضمن از نظرات متخصصان مختلف جهت مشاوره در موارد مربوطه بهره مند میگردد.

وظایف یک متخصص طب کار چیست؟

یک متخصص طب کار میتواند به کارفرمایان کمک نماید تا نواحی پر خطر شغلی که سلامت و امنیت کارگران آنها را به خطر می اندازد را شناسایی نماید. این امر خود به کاهش آسیبهایی شغلی و بیماریهای محیط کار و همچنین کاهش هزینه‌ های مربوط به غرامت های مربوط به سلامتی کارگران و ضررهای ناشی از کارافتادگی نیروهای ماهر کاری، کمک مینماید. در صورت آسیب دیدن کارگران، متخصص طب کار میتواند توصیه های لازم جهت بهینه شدن دوره بهبود کارگران ارائه نماید و همچنین وضعیت آنها جهت تشخیص هرگونه خطر احتمالی و مستمر برای سلامت آنها در محیط کار را ارزیابی نماید. خدمات طب کار و سلامت شغلی همچنین به شرکتها در مدیریت  غیبت های کوتاه مدت و بلند مدت کارگران کمک مینماید.

خصوصیات یک متخصص طب کار

  • دانش و آگاهی لازم در مورد فعالیتهای انجام شده در محیطهای کاری مختلف را داشته باشد.
  • با اقدامات خود سلامت محل کار و سبک زندگی پرسنل را ارتقاء بخشد.
  • به پیشگیری از آسیبها و بیماریهای شغلی کمک نماید.
  • میزان مدت حضور مفید و کارایی نیروی کار را بهبود بخشند.
  • با مواجهات سمی و خواص مواد مختلف آشنا باشد.
  • با خطرات و استرس های فرآیندهای کاری مختلف آشنا باشد.
  • توانایی جسمی و روحی کارمندان برای انجام وظایف شغلی خود را تعیین نماید.
  • توصیه های لازم جهت حفظ امنیت محیط کار، پیشگیری از آسیب‌ها و بیماریهای شغلی ارائه نماید.
  • بیماریهای شغلی را تشخیص داده و درمان نموده و به آسیبهای شغلی رسیدگی نماید.
  • آگاهی لازم از روشهای بهبود و توانبخشی داشته باشد.
  • توانبخشی لازم جهت کمک به بازگشت شغلی کارگران را فراهم نماید.
  • دستورالعملهای لازم جهت حفظ امنیت و سلامت محیط کار ارائه دهد.
  • کار مناسب جایگزین برای افرادی که سلامت آنها دچار مشکل شده است، توصیه نماید.
  • توصیه های لازم جهت کمک به تطابق با محیط شغلی و حفظ ایمنی افراد در کار ارائه نماید.
  • دانش و آگاهی لازم در زمینه قوانین محلی، استانی و کشوری غرامت های شغلی کارگران داشته باشد.
  • قادر به سازمان دهی و مدیریت ارائه خدمات سلامت باشد.
  • در محیط کار مربوطه، تحقیق و بررسی های لازم در زمینه موضوع سلامت شغلی کارمندان انجام دهد.
  • از همکاری و پیروی محیط کار و کارفرما با قوانین و مقررات ایمنی و سلامت محیط کار اطمینان حاصل نمایند.
  • توصیه های لازم در زمینه بازنشستگی و خروج از کار به دلیل مشکلات سلامتی و بیماری ارائه نماید.

خدمات طب کار ارائه شده در مراکز تخصصی طب کار

پرسنل مراکز تخصصی طب کار دارای تخصص و آگاهی در زمینه تشخیص مشکلات سلامت ایجاد شده در محیط های شغلی هستند و در تعیین علت آسیبهای شغلی و شدت آسیب وارده و ارزیابی محیط کاری که حادثه در آن اتفاق افتاده مشاوره های لازم را به کارفرمایان ارائه میدهند. تیم طب کار مراکز تخصصی آمادگی انجام معاینات و غربالگری های پزشکی لازم  برای کارفرما گرامی را دارند. خدمات ارائه شده در مراکز تخصصی طب کار عبارتند از:

آزمایشات و معاینات بدو استخدام

مراکز تخصصی طب کار آزمایشات و معاینات بدو استخدام را جهت غربالگری های لازم برای استخدام افراد و نیروهای جدید در شرکتها و صنایع مختلف انجام می‌دهند تا این اطمینان را به کارفرمای مربوطه بدهند که فرد مورد نظر از نظر جسمی و روحی شرایط لازم برای قبول مسئولیت شغلی در نظر گرفته شده را دارا می‌باشد. هدف آزمایش ها و معاینات بدو استخدام، حذف کردن و رد فرد متقاضی کار نیست، بلکه تعیین امنیت شغلی و مناسب بودن فرد مذکور برای وظیفه پیشنهادی است. این مراکز همچنین معاینات ادواری سالیانه که مطابق قانون کار الزامی بوده و مسئولیت انجام آن بعهده کارفرما میباشد را نیز ارائه می‌دهند.

ارزیابی مناسب بودن فرد برای وظیفه محوله

 

این خدمت گزارشی از ارزیابی خطرات شغلی به کارفرما ارائه می‌دهد و به شناسایی و رفع مشکلات مختلف کمک می‌نماید که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره می‌شود:

  • به بازتوانی کارگران با آسیب‌های شدید و پیچیده که از نظر روحی نیز دچار آسیب شده‌ اند کمک می‌کند.
  • مشکلات پزشکی ای که مربوط به محیط کار نیستند و ممکن است روی توانایی فرد در انجام مستمر، ایمن و مفید وظایفش اثر داشته باشد.
  • در جهت کاهش غیبتهای از کار طولانی یا سایر مشکلات مدیریتی که علت آن ممکن است یک مشکل پزشکی باشد گام برمیدارد.

خسارت‌های شغلی کارگران و پرسنل

در مواردی که یک آسیب شغلی منجر به مطالبه غرامت شغلی توسط کارگر از کارفرما می‌شود، شرکتها می‌توانند از متخصصین طب کار کمک بگیرند تا آسیب وارده را ارزیابی و حقایق را مشخص نمایند. متخصصین طب کار شدت آسیب وارده و اینکه آیا کارگر از نظر پزشکی قادر به بازگشت به کار است را بررسی می‌نمایند. اگر کارگر آسیب دیده نتواند وظایف شغلی معمول خود را از سر بگیرد، متخصصین طب کار ما ممکن است پستهای شغلی دیگری که احتمالا مشکل پزشکی آنها را تشدید نمی‌کند را به آنها پیشنهاد دهند.

پیشگیری از آسیب‌ها و بیماریهای شغلی

شرکتها می‌توانند از خدمات کارشناسان مراکز تخصصی طب کار برای ارزیابی محیط کار و دریافت مشاوره های لازم برای تغییر مقررات و سیاستهای محیط کار خود بهره مند شوند تا احتمال بروز آسیب‌های شغلی محیط کار خود را کاهش دهند. متخصصین طب کار ما همچنین می‌توانند با ارئه توصیه های لازم به کاهش پخش شدن بیماریهای مسری و هزینه های مربوط با آنها، مانند غیبت‌های پزشکی کارمندان و خسارتهای بیمه به کارفرمایان کمک نمایند.

نظارت بر سلامت شغلی

هدف نظارت بر سلامت شغلی ارائه شده توسط متخصصین طب کار این است که از موثر بودن اقدامات کنترلی انجام شده در محیط کار اطمینان حاصل نمایند. این امر برای آنها امکان تقویت اقدامات پیشگیرانه و روش‌های ایمنی محیط کار را فراهم می‌نماید. نظارت بر سلامت شغلی می‌تواند شامل نظارت بر مواجهات با سرب، ایزوسیانات، پنبه نسوز، کادمیم، فسفات آلی و صدا باشد.

در بررسی مشکلات سلامت کارگران، پاسخ به چهار سوال مرتبط با شغل مهم بوده و باید در نظر گرفته شود. اگر شرایط افراد در قالب کارشان در نظر گرفته نشود، آنگاه بهبود آنها تحت تاثیر قرار گرفته و در برخی موارد ممکن است در نهایت توانایی و ظرفیت ادامه به کار آنها کاهش یافته یا از دست برود. این چهار سوال مهم عبارتند از:

  • آیا مشکل فرد به کار مربوط نیست و تحت تاثیر وظیفه شغلی فرد ایجاد نشده و وظیفه شغلی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد؟
  • آیا مشکل فرد به کار مربوط نیست اما تحت تاثیر وظیفه شغلی فرد ایجاد شده است؟
  • آیا مشکل فرد به کار مربوط نیست اما توانایی کار کردن فرد را  تحت تاثیر قرار میدهد؟
  • آیا مشکل فرد در اثر کار او ایجاد شده است؟

وقتی که جواب هر کدام از این سوالات نامشخص و مبهم باشد، آنگاه متخصصین طب کار با تجربه در سازماندهی و بررسی فعالیتهای محیط کار میتوانند برنامه‌ای جهت ارزیابی ارتباط بین مشکل سلامت کارگر با کار وی، مدیریت مشکل، در ارتباط بودن با محیط کار و تسریع بازگشت به کار ارائه نمایند.

مدیریت آسیب‌های شغلی

آسیب‌های شغلی مشکلی پیوسته است و مدیریت آن از قبل از آسیب دیدن کارگر شروع میشود. متخصصین طب کار معتقدند که پیشگیری از آسیب‌های شغلی باید هم در شروع به کار و هم بصورت مداوم در حین اشتغال صورت گیرد. متخصصین طب کار آسیب‌های شغلی را با روش‌های مختلفی ارزیابی می‌کنند و این امر به آنها کمک مینماید تا بتوانند با ارائه توصیه های سریع و بر پایه شواهد به مدیریت آسیب فرد کمک نموده و بازگشت بدون خطر فرد به کار را تسریع نمایند.

 شناسایی مواجهات سمی محیط کار 

یکی دیگر از خدمات ارائه شده توسط متخصصین طب کار به کارفرمایان، کنترل مواد سمی صنعت آنها و تعیین خطرناک بودن مواد و اثر گذاری آنها بر روی کارگران است. اگر مدیریت شرکتی شک داشته باشد که آیا مواجهه کارمندانشان با ماده‌ای خاص روی سلامت آنها تاثیر میگذارد یا نه، متخصصین طب کار میتوانند یک طرح نظارت بر سلامت برنامه ریزی نمایند تا هر گونه تغییر در سلامت کارگران که میتواند نگران کننده باشد را ثبت و بررسی نمایند.

ارزیابی‌های پزشکی قانونی و پرونده های شکایت شغلی

شکایات شغلی جهت دریافت غرامت معمولاً بدنبال آسیب جسمی کارگران ناشی از حوادث و بیماریها اتفاق می‌افتد. هنگامیکه کارگران احساس میکنند بیماری یا عارضه جسمی فعلی ایشان به شغل فعلی یا قبلی آنها ارتباط دارد اقدام به شکایت میکنند. در این مرحله نقش متخصصین طب کار تعیین کننده میشود. متخصصین طب کار با استفاده از شواهد و مدارک ثبت شده در معاینات بدو استخدام و ادواری و بررسی عوامل زیان آور محیط کار فرد، علت آسیب، مرتبط یا غیر مرتبط بودن و میزان ارتباط آن به  شغل فرد را تعیین کرده و بدین ترتیب در راستای احقاق حقوق کارگر و کارفرما تلاش میکنند.

مدیریت خطرات سلامت شغلی

متخصصین مجرب طب کار یک سیستم مدیریت جامع خطرات سلامت شغلی تنظیم می‌نمایند که به حفظ سلامت و بهداشت کارمندان شرکتهای مختلف کمک می‌نماید، این سیستم مدیریت خطرات سلامت شغلی شامل موارد زیر می‌گردد:

  • توسعه یک روند ارزیابی سلامت شغلی
  • توسعه یک برنامه ارتقاء سلامت شغلی
  • توسعه برنامه های کمکی کارگران
  • توسعه ارزیابی مدیریت آسیب های شغلی
  • توسعه برنامه های بهداشت شغلی

بررسی مشکلات پزشکی افراد

  • ناهنجاریهای اسکلتی-عضلانی شغلی-برای مثال آسیبهای فرسایشی (مانند دردهای عضلانی، عصب و تاندون ناشی از استفاده و حرکت مکرر یک عضو در یک حالت خاص، سندرم تونل کارپال، کشیدگی تاندون های آرنج و غیره)، کمر درد، گردن درد، آسیب‌های تاندون و عضلات شانه (روتاتور کاف)، آسیب‌های زانو و غیره. مسمومیت، برای مثال مواجهه با مواد و آلاینده های سمی.
  • ناهنجاریهای آلرژیک مرتبط با کار-مانند آسم، التهاب پوستی (درماتیت)، آلرژی به حیوانات آزمایشگاهی.
  • عفونتهای شغلی-مانند هپاتیت، ایدز، تب کیگو، تب مالت و غیره.

هزینه سالانه شرکتهای به دلیل سرماخوردگی و آنفولانزا خیلی بالاست. این امر اهمیت واکسینه کردن محیط کاری شرکتها در برابر بیماریهای بظاهر ساده را  را نشان می‌دهد.

هدف خدمات طب کار و سلامت شغلی

اهداف ارائه سلامت شغلی و طب کار عبارتند از:

  • ارتقاء و حفظ بالاترین درجه سلامت اجتماعی، ذهنی و جسمی کارگران در تمامی مشاغل
  • خدمات سلامت شغلی همچنین نقش مهمی در بازتوانی و بازگشت به کار کارگران و پرسنل بعد از بیماری یا آسیب دارد.
  • خدمات جامع بهداشت و سلامت شغلی قوانین و مقررات بسیاری داشته و هدف آن حمایت و ارتقاء سلامت کارگران از طریق انجام اقداماتی در زمینه محیط کار کارگران و خود کارگران می‌باشد.

مزیت خدمات طب کار برای مشاغل

سلامت و بهداشت شغلی مزیت‌های متعددی برای مشاغل در بر دارد:

  • بهداشت و سلامت شغلی از آسیب دیدگی و بیمار شدن افراد حین کار جلوگیری نموده و همچنین بخش ضروری یک کار و شغل موفق است.
  • تحقیقات نشان می‌دهد که کارگران و پرسنلی که احساس می‌کنند کارفرما به سلامت آنها در محیط کار اهمیت می‌دهد، مدت زمان بیشتری با آن شرکت همکاری می‌کنند.
  • هزینه بیماریهای شغلی بسیار بالا بوده و موضوعی است که اغلب کارفرمایان نمی‌توانند از آن غفلت نمایند. بهداشت و سلامت ضعیف محیط کار هم از طریق افزایش استعلاجی کارگران و هم از طریق کاهش کارایی آنها در محیط کار هزینه زیادی برای کارفرمایان خواهد داشت.
  • همچنین، افزایش زمان ادامه به کار، کارایی و حضور کارگر همگی جزء مسائلی هستند که هزینه های یک شرکت را با استفاده از خدمات سلامت و بهداشت کار کاهش می‌دهند.